In de Tweede Kamer werk ik met hart en ziel aan emancipatie. Voor gelijkwaardige deelname aan de samenleving van alle burgers vind ik een basisinkomen noodzakelijk. Daarom ben ik ben blij dat het basisinkomen voor alle burgers nu onderdeel uitmaakt van het programma van GroenLinks.

Eén van mijn belangrijkste zorgen is dat de helft van de Nederlandse vrouwen voor hun inkomen afhankelijk zijn van de overheid of hun partner. Onbetaalde zorgtaken, zoals mantelzorg, worden het vaakst uitgevoerd door vrouwen. Als de partner wegvalt, komen vrouwen vaker in armoede terecht. Dat werkt later ook door in een kleiner pensioen. Hierdoor leven ook veel vrouwen op oudere leeftijd in armoede.

De standaard in Nederland is nog steeds een gezin met een werkende man en parttime werkende vrouw met zorgtaken. Hierop zijn bijvoorbeeld ook ons belastingsysteem, het onderwijs en de kinderopvang ingericht. Maar het systeem van dit man/vrouwhuishouden voldoet niet meer. Eén derde van alle huishoudens in Nederland bestaat namelijk uit eenoudergezinnen. Vaak is dat een moeder met jonge kinderen die in armoede opgroeien. Dit is een bijna vergeten groep die in beleid en regelingen van de overheid nauwelijks herkend en gehoord wordt.

De Toeslagenaffaire legt de scheuren in ons sociale stelsel bloot. Sociale zekerheid is verstrikt in fraude, informatieplicht en controles. Mensen met een uitkering worden steeds verder onder druk gezet. Om een indruk te geven over aantallen: van de 7,9 miljoen Nederlandse huishoudens krijgen er jaarlijks 5 miljoen een of andere toeslag. Dat gaat om huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderbijslag, kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag. De administratie en controles rond die toeslagen helpen mensen niet werkelijk vooruit. Integendeel, ze maken hen vaker inactiever en kwetsbaarder

“ Het stelsel is te complex geworden, met als vernederend ervaren controles. ”

Iedere keer moeten bewijzen dat je recht hebt op en behoefte aan een uitkering van de overheid leidt tot een stressvol bestaan. Om maar niet te spreken over ambtenaren die bij je thuis komen en die tandenborstels tellen. Of dat je gekort wordt op je uitkering omdat je moeder je boodschappen heeft betaald. Ook de mallemolen van re-integratie is pijnlijk. De sollicitatieplicht en verplichtte cursussen helpen langdurig werklozen over het algemeen niet sneller aan een baan.

Wet- en regelgeving wordt te rigide toegepast. De menselijke maat is zoekgeraakt in de kluwen van uitvoeringsproblemen. Er zijn te veel mensen die vastlopen in deze complexe bureaucratie. Dat kan anders. Laten we het vereenvoudigen en rechtvaardiger maken: geef alle Nederlanders een basisinkomen dat rechtvaardiger is voor individuen.

We hebben daarnaast ook een antwoord nodig op toekomstige werkloosheid. Want steeds meer werk wordt geautomatiseerd en robotisering bedreigt in sommige sectoren de werkgelegenheid. Door een stukje zekerheid aan inkomen kunnen mensen zelf hun creativiteit en ondernemerschap aanspreken. Zo zal er nieuw creatief werk ontstaan.

Met zo veel voordelen van het basisinkomen kan ik niet anders dan zeggen: laten we snel de boel omgooien, zodat we klaar zijn voor onze toekomstige uitdagingen!

Nevin Özütok

Nummer 17 op de kandidatenlijst

Nevin Özütok | GroenLinks