Basisinkomen wordt ingezet als middel voor de bestrijding van de armoede en om alle inwoners te voorzien van de noodzakelijke kosten van het bestaan. Het basisinkomen is geheel vrij en naar eigen inzichten te besteden.
Achterliggende gedachtes hierbij zijn:
Het recht op een basisinkomen is een fundamenteel en universeel mensenrecht
Het is een gegeven dat iedere geboorteling een plaats inneemt in het leven op deze aarde. Van meet af aan is hij voor zijn overleving aangewezen op het verkrijgen van de minimaal benodigde middelen van bestaan, onder andere: voedsel, kleding, huisvesting en bescherming. Hiermee begint voor de mens de individuele vrijheid om zijn leven zin en betekenis te geven voor zichzelf en voor de wereld om hem heen. De geschiedenis leert ons, dat deze vrijheid altijd een vrijheid moet zijn in gebondenheid. De grenzen van deze gebondenheid worden gesteld volgens de regels van een democratisch bestel op basis van een scheiding van de machten. De Trias Politica (de wetgevende, de uitvoerende en rechterlijke staatsmacht).
Verslaafd aan rijkdom
Sinds de tweede wereldoorlog is Nederland zo welvarend geworden dat het zich tot de rijkste landen van de wereld kan rekenen. Was er zeer lange tijd van schaarste waarbij men er niet zeker van was, wat vandaag nodig is, er morgen nog zal zijn. De in Europa gesloten vredes- en handelsakkoorden leiden tot een stabiele markt van geld en goederen. Ook wetenschap en techniek dragen bij tot een samenleving met een hoge levensstandaard. Het leven en denken vanuit schaarste is nu een leven en denken in overvloed. We zijn de schaarste voorbij.
Het leven in rijkdom gaat gepaard met een bepaald verlangen, dat bevredigd wil worden. Het is een verlangen naar meer. Zodra dit verlangen wordt bevredigd, ontstaat er een nieuw verlangen naar meer en meer en zo wordt men slaaf van het eigen verlangen. Hierdoor wil het ego zich verzekeren, dat het verlangen niet onbevredigd wordt met gevolg angst om het verlies van macht over zichzelf en de controle over het eigen bestaan. Er ontstaat een slaafse afhankelijkheid, die leidt tot grote psychische nood. Een voorbeeld hiervan is Trump, die zijn verkiezingsnederlaag niet kan verdragen.
Geven om niet
De invoering van het basisinkomen vraagt om een andere manier van denken, wat je omdenken zou kunnen noemen. Het geven om niet is het loslaten van de gedachte, dat alleen de zon voor niets opgaat en al het andere wat een mens nodig heeft, moet worden verdiend met arbeiden. Hetgeen daarmee is verdiend, geeft een onafhankelijke bestedingsvrijheid.
Het geven om niet is een tegendraadse actie met een groot effect op de tussenmenselijke verhoudingen in de wereld. Met het geven om niet – het onvoorwaardelijk beschikbaar stellen van een basisinkomen aan iedereen – krijgt ieder mens de vrijheid om te leven vanuit de eigen volstrekt unieke behoefte en zo ook met de eigen talenten, zonder toezicht van enig controleapparaat. Zoals eerder aangegeven is deze vrijheid wel een vrijheid in gebondenheid.
Niemand komt tekort
Het huidig sociaal stelsel in ons land is niet toereikend om de toename van de armoede te keren. Dagelijks lezen we in de krant hoe de schuldenproblemen bij de minima toenemen. Hoe mensen met een migratieachtergrond worden gediscrimineerd en ten onrechte als (potentiële fraudeur worden bejegend en veroordeeld tot het uiterste bestaansminimum. We zien dat meer mensen aangewezen zijn op de hulp van de voedselbanken en de familie en bekenden. Charitatieve instellingen zoals bijvoorbeeld het Leger des Heils en de diaconieën van kerken en andere religieuze gemeenschappen worden geconfronteerd met een grote toename van hulpvragen. Er is een schrijnend alcohol en drugproblematiek. Criminelen misbruiken de verslaafden van deze ‘geestverruimende’ middelen, die hen voor even uit de ellende doen vergeten.
De armoedebestrijding met het doel: niemand komt te kort, dient vooral en met name de hoogste prioriteit te hebben op de politieke arena.
GroenLinks bindt de strijd aan
De invoering van het onvoorwaardelijk recht op een basisinkomen is het ultieme wapen in de strijd tegen de verder oprukkende armoede. Het is een vorm van binnenlandse ontwikkelingshulp.
De invoering van het onvoorwaardelijke recht op een basisinkomen vraagt om een herziening van belastingstelsel en van de sociale voorzieningen, bijvoorbeeld de Participatiewet.
GroenLinks zet zich in voor een samenleving waarin niemand tekort komt en onderstreept de waarden van een humane wereld waarin ieder mens tot zijn of haar bestaansrecht komt. (zie hiervoor de universele verklaring van de rechten van mens en het standpunt van de Verenigde Naties.
GroenLinks kiest voor een eerlijke verdeling van de rijkdommen van onze aarde, want die is van ons allemaal.
Olst, 9 januari 2021
Penningmeester van het bestuur GL Deventer – Salland en
Theoloog en em. predikant verbonden aan de Protestantse kerk Nederland