Een basisinkomen is een potentiële oplossing voor een flink aantal knelpunten. Het is gebaseerd op vertrouwen, haalt de bureaucratie uit het systeem en kan een oplossing zijn voor armoede.
Maar dat neemt niet weg dat er terechte vragen worden gesteld over de haalbaarheid; is het betaalbaar? Welk effect heeft het op het gedrag en het welzijn van mensen? Is het in te passen in de huidige samenleving?
Daarom heb ik als raadslid in Nijmegen samen met collega April Ranshuijsen gepleit voor een experiment met sociale bijstand. Het idee erachter: geef mensen het vertrouwen door een simpeler systeem en stimuleer hen om daar wat bij te verdienen. We wilden ook onderzoek naar de resultaten om ervan te leren, en om te bezien of het mogelijk zou zijn dit soort experimenten grootschaliger uit te rollen in onze samenleving.
Het is nog lastig om harde conclusies te trekken, maar ik zie wel dat de publieke opinie langzamerhand omslaat. Veel mensen willen af van een repressief systeem waarin juist degenen die een beroep moeten doen op de overheid een soort hindernisbaan moeten afleggen voor ze in aanmerking komen voor een toeslag of een regeling. Met mogelijke boetes voor iedereen die een foutje maakt bij de aanvraag, terwijl de formulieren zijn opgesteld om af te schrikken.
Mensen willen meer vertrouwen. Voelen steeds meer voor een samenleving waarin de welvaart wat beter wordt verdeeld. Waar wie je bent je identiteit bepaalt en het minder belangrijk is wat je doet. En dat je – wanneer je inkomen niet toereikend is voor wat je nodig hebt – wordt geholpen in plaats van gehinderd.
Dit vraagt om een lange adem. Daarom ben ik voor stapsgewijze wijzigingen in het beleid, gebaseerd op het basisinkomen; vertrouwen in plaats van wantrouwen, en het recht van mensen op bestaanszekerheid zonder door allerlei hoepels te moeten springen. Maar ook hulp en aandacht voor wie dat nodig heeft.
Nr. 10 lijst GroenLinks