Onze uitgangspunten
- Een basisinkomen voor alle Nederlanders vanaf 18 jaar, ter hoogte van het sociaal minimum.
- Een eerlijk en eenvoudig belastingsysteem ter vervanging van alle toeslagen en subsidieregelingen.
- Inkomens tot en met modaal gaan erop vooruit; inkomens boven tweemaal modaal leveren in.
Programmaonderdeel
De paragraaf ‘Bestaanszekerheid’ in ons verkiezingsprogramma zou kunnen zijn:
Bestaanszekerheid
De toeslagenaffaire heeft aangetoond dat het sociaalfiscale systeem is vastgelopen. Dit heeft geleid tot onmenselijke situaties van bestaansonzekerheid. Mensen zijn vermorzeld in de raderen van de instanties. Het vertrouwen in de overheid is tot een minimum gedaald. Er is angst gekort te worden of toeslagen terug te moeten betalen.
‘Bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid’, zegt artikel 20 van de Grondwet, maar dat is al lang géén vanzelfsprekendheid meer. Meer dan één miljoen mensen, waaronder 400.000 kinderen, leven in armoede en onder het bestaansminimum, ondanks bijstand en toeslagen. Zelfs voor werkenden is bestaanszekerheid niet gegarandeerd. Uit angst voor de overheid vragen veel mensen die daar recht op hebben geen bijstand en/of toeslagen aan.
Al tientallen jaren zit Nederland gevangen in een systeem van controle en repressie. Dat leidt tot grote menselijke drama’s: gebroken huwelijken, uithuisplaatsingen van kinderen, verschrikkelijke ingrepen in het leven van mensen die onterecht op lijsten werden geplaatst en vervolgens van fraude werden beschuldigd.
Zes miljoen werkende mensen met een inkomen tussen bijstand en modaal zitten gevangen in het toeslagensysteem. Ga je werken vanuit de bijstand of ga je meer verdienen, dan worden de toeslagen verminderd en moet vaak geld terugbetaald worden. Werkgevers betalen geen hogere lonen, omdat de overheid toeslagen verstrekt. Dit systeem laten we achter ons.
Amendeerbare tekst:
PvdA – GroenLinks wil een eenvoudiger belastingsysteem dat bestaanszekerheid garandeert. De meeste mensen zullen er in inkomen op vóóruit gaan. Zo creëren we een eerlijker samenleving. De financiering komt uit een hogere winstbelasting, meer inkomstenbelasting voor de hogere inkomens, belasting op vermogensgroei en verhoogde erfbelasting. Ook worden belastingontduiking en -ontwijking scherp tegengegaan en veel voordelige fiscale regelingen voor bedrijven geschrapt.
Centraal in de nieuwe bestaanszekerheid staat een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen en vereenvoudiging van de wetgeving. Het basisinkomen vervangt alle toeslagen, kortingen en armoederegelingen in het huidige systeem. Mensen die niet kunnen werken ontvangen aanvullend een extra bedrag.
De hoogte van het basisinkomen dient op het sociaal minimum te worden ingesteld en wordt periodiek geïndexeerd. Deze bestaanszekerheid en de eenvoud geven vertrouwen en rust. Het geeft ook waardering voor al het onbetaalde werk dat sterk de kwaliteit van het leven bepaalt.
Historie
Binnen zowel Partij van de Arbeid als GroenLinks zijn eerder voorstellen gedaan en aangenomen over bestaanszekerheid en een basisinkomen, waarover meer in bijlage 1. Dit nieuwe verkiezingsprogramma van onze gezamenlijke partijen geeft een uitgelezen kans om met invoering van het basisinkomen het fundament te leggen onder bestaanszekerheid.
Toekomst
Wij geloven in een toekomst waarin elke burger de vrijheid heeft om zijn dromen na te jagen zonder financiële belemmeringen. Met het basisinkomen zorgen we voor een vangnet dat iedereen ondersteunt en kansen biedt om te groeien en te innoveren. Invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen vermindert armoede, stimuleert ondernemerschap en verkleint de kloof tussen rijk en arm. Het is een investering in mensen, in hun welzijn en hun creativiteit. Laten we samen een krachtig signaal afgeven voor realisatie van een inclusieve samenleving waar iedereen meetelt en de kans krijgt om te floreren.
U begrijpt: wij zien het basisinkomen en bestaanszekerheid als belangrijke thema’s in de komende campagne. Het is aan ons allemaal om de inwoners van Nederland perspectief te bieden op een andere, betere toekomst. Stel basisinkomen en bestaanszekerheid centraal in ons nieuwe RoodGroene verkiezingsprogramma!
Met hartelijke groeten,
Jan Atze Nicolaï (voorzitter Denktank Basisinkomen GroenLinks)
Bert Veenstra (voorzitter a.i. PvdA netwerkgroep Basiszekerheid i.o.)